Tırnaklar nasıl kesilir?

Tırnakları kesmek, maddi ve manevi temizlik açısından çok önemli bir husustur. Çünkü kişi çok kere cünüp olur, tırnağında biriken kirden sebep su vücudunun her yerine sirayet edemez, ulaşamaz ve böyle cünüp olarak kalır. Zira cünüp olan kişi yıkandıktan sonra bedeninde iğne ucu kadar bir yer yıkanmamış kalsa, o kişi cünüplükten kurtulamaz.

Tırnaklar canlı vücudun önemli aletlerindendir. Tırnakların yaratılış hikmetlerine has vazifeleri vardır. Tırnaklar olmasa vücudu kaşımaya imkân yoktur. Bu bakımdan tırnakların bakımını dikkatli ve titiz yapmak lazımdır.

Tırnaklara bakım onların temizliğidir, uzayan kısımlarının kesilmesidir ki, hadis-i şeriflerde tırnakların kesilmesi, fıtrattan yani bütün Peygamberlerin dinlerinde yer alan ve uygulanan işlerden olduğu belirtilmiştir.

Tırnak kesmeyi geciktirmek
Tırnakları kesmekte ihmalkârlık etmek caiz değildir. Benî Gaffar kabilesinden bir adamdan rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Etek traşı olmayan, tırnaklarını kesmeyen ve bıyıklarını kısaltmayan bizden değildir.”¹ buyurmuşlardır.

Ebu Eyyüb el-Ensari (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Nasıl oluyor da, sizden biriniz gök haberlerinden soruyor? Halbuki o, tırnaklarını kuşların tırnakları gibi uzun bırakıyor, kesmiyor da, tırnaklarında cenabetlik, kir ve pislik toplanıyor, birikiyor!”² buyurmakla tırnak kesmenin önemini belirtmişlerdir.

İbn-i Abidin şöyle der: “Bir kimse tırnaklarını, dikkatsizlik ve ihmal yüzünden vaktinde kesmeyerek uzatırsa, o kimse geçinmek hususunda rızık darlığına düşer. Feyiz ve bereketten mahrum kalır.”³

Asrımızda bazı Müslümanım diyen kadınlar maalesef kâfir kadınlara özenerek onlar gibi tırnaklarını uzatmaktadırlar. Bizim inancımızda bunun yeri yoktur. Uzatılan ve ojelenen tırnaklar insanın yaratılışına aykırıdır. ALLAH Teâlâ’ya isyanın birer belgesi hükmündedir. Ojeli tırnaklar abdeste ve gusle manidir.

Tırnak kesmenin müddeti
Enes b. Malik (R.A.) anlatıyor: Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz, bize bıyığın makaslanıp, tırnağın kesilmesini, koltuk altının yolunup, eteğin tıraş edilmesini kırk gün aşmayacak şekilde vakitledi.⁴

Bu hadis-i şerif, vücutta yapılacak bazı temizliklerle ilgili bir müddet fikri vermektedir. Hadis-i şerif: Tırnak kesmek, bıyık ve diğer tıraşları yapmak için kırk günü beklemeyi emretmiyor. Bu fazlalıklar çıktıkça hemen atılması esastır. Kırk gün, âzamî müddeti ifâde eder ve “Kırk günü geçirmeyin” mânasında anlaşılması gerekir.

Tırnak kesmenin günü
Vücut kıl-tüy ve tırnak temizliklerinin haftanın hangi gününde, günün hangi saatinde ve ne suretle yapılması gerektiği hakkında güvenilir rivayet mevcut değildir. Sadece, Resûlullah (S.A.V.) Efendimizin temizlik işlerini cuma günü yaptığına dair rivayet vardır. Hz. Aişe (R.Anha) validemizden rivayete göre Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Her kim cuma günü tırnaklarını keserse, bir dahaki cumaya kadar bütün kötülüklerden korunur.”⁵ buyurdu. Binaenaleyh Cuma günü tırnak kesmek müstehabtır. Ebu Hureyre (R.A.) den rivayete göre Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Fakirlikten, körlük, beras yani alaca hastalığı ve delilik şikâyetinden emin olmak isteyen tırnaklarını perşembe günü ikindiden sonra kessin ve sol serçe parmağından başlasın.”⁶ buyurdu. Yani tırnakları perşembe günü ikindiden sonra kesmek isteyen sol serçe parmağından başlasın.

Çarşamba günü tırnak kesmek uğursuzluk mudur?
Güvenilir olmayan bâzı zayıf rivayetlerde alaca hastalığına sebep olacağı belirtilerek çarşamba günü tırnak kesmek yasaklanmıştır. Ancak çarşamba gününün uğursuzluğu, Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimize uymayı terk sonucu şundan bundan uğursuzluk çıkarmayı âdet edinerek, çarşambadan da uğursuzluk arayan kimseyedir. Bunu yapmak ise tevekkülü az olan insanların harcıdır. Böylelerine, o günkü tasarrufları zarar verir. Kısacası, müneccimler gibi bâtıl bir inançla uğursuzluk getireceği düşüncesiyle çarşamba gününden kaçınmak şiddetle haramdır. Çünkü haftanın her günü ALLAH Teâlâ’nındır. Tek başına ne fayda ne de zarar verir. Onun dışında da bir zarar, bir mahzur yoktur. Kim günlere uğursuzluk izafe ederse kendi uğursuzluğunu bulur. Kim de ALLAH Teâlâ’dan başka hiç birşeyin, fayda ve zarar vermeyeceğine kâni olursa, bu meselede hiçbir şeyin ona kötü bir tesiri olmaz. Bil ki uğursuzluk sadece buna inanan kimseye gelir. Öyle ise asıl bela bu bâtıl inançtır. Şunu da kaydedelim ki, güvenilir olmayan bir kısım rivâyetlerde, çarşamba gününe uğursuzluk izafe edilirken, yine güvenilir olmayan diğer bazılarında da “uğur” izâfe edilmiştir. Haftanın her gününün nasıl bir uğur getireceğini ayrı ayrı sayan bir rivâyette çarşamba günü için:

“Kim çarşamba günü tırnaklarını keserse vesvese ve korku çıkar, yerine emniyet ve şifa girer” der.

Gece tırnak kesilebilir mi?
Tırnak kesmek sadece Hac veya Umre ihramı süresince yasaktır Bunun dışında her zaman kesilebilir.

Halk arasında bazı gün ve zamanlarda, meselâ geceleyin tırnak kesilmez şeklinde yanlış bir inanç vardır. Elektriğin olmadığı zamanlarda, kesilen tırnağın nereye sıçradığının görülemediği düşüncesinden kaynaklanan bu kanaat, böyle durumlar için geçerli olabilir. Fakat bugün, elektriğin aydınlattığı ortamlarda gece tırnak kesmenin hiç bir sakıncası yoktur.

Tırnakları kesmek için gece-gündüz olması fark etmez. Yani gece de gündüz de tırnaklar kesilebilir. Hatta Harun Reşid, İmam Ebu Yusuf’a:

– Gece tırnak kesilip kesilmeyeceğini sormuş.
– Kesilir, cevabı alınca delilinin ne olduğunu öğrenmek istemiş Ebu Yusuf:
– Hayırlı işler geciktirilmez, buyurmuştur.⁷

Ne dinen ne tıbben uzayan tırnakların geceleri kesilmemesi hakkında bir kayıt yoktur. Ancak, uzayan tırnaklar ne zaman kesilirse kesilsin kesilirken adabına uygun olarak kesilmelidir.

Kısacası, “Geceleri tırnaklar kesilmez” sözünün hiçbir dayanağı yoktur. Temizliğin zamanı yoktur. Gerektiği her zamanda yapılır.

Tırnak kesmenin şekli nasıl olmalıdır?
Herhangi bir rivayete dayanmaksızın tırnak kesmede şu tertibe uyulması tavsiye edilir: Önce sağ elin şehâdet parmağından başlayarak, sonra orta, yüzük, serçe parmaklarını tırnaklarını sırayla kesip en sonunda başparmağa geçilmelidir. Sol elde ise küçük parmaktan başlayıp yüzük, orta, şehâdet ve başparmağa sırayla geçilmelidir. Ayak tırnakları kesilirken sağ ayağın küçük parmağından başlayıp sol ayağın başparmağına geçip sırayla en son küçük parmağa ulaşılmalıdır. Tırnaklar parmağa zarar vermeyecek şekilde imkân nispetinde dipten kesilmelidir.

Kesilen tırnaklar ne yapılmalıdır?
Kesilen tırnakları oraya buraya rast gele ayakaltına atmayıp toprağa gömmeli veya onları başka usullerle de olsa imha etmelidir. Bu mevzuda Abdullah b. Bişr el-Mazinî (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Tırnaklarınızı kesiniz, kesintilerinizi gömünüz, parmak boğumlarınızı iyice temizleyiniz, diş etlerinizi yemek artıklarından iyice temizleyiniz, misvak kullanınız, huzuruma dişleriniz sararmış, ağız kokularıyla girmeyiniz.”⁸ buyurmuşlardır.

Kesilen tırnakların gömülme sebebi: Müminin vücudu, cesedi muhteremdir. Onun vücudundan düşen her şeyin bu hürmette bir payı vardır. Ayrıca, kesilen tırnak parçaları öteye-beriye saçılıp rast gele atılırsa, belki o tırnak parçaları yenilecek ve içilecek şeylerin içine düşer, sağlığımıza zarar vermiş oluruz.

Sokakta tırnak kesmek edebe aykırıdır
Kimi insanları görürsünüz eline alır bıçağını veya tırnak makasını yolda giderken, sokakta otururken ve hatta bir Meclis’te konuşurken başlar tırnaklarını kesmeye. Bu çok kötü bir edepsizliktir, terbiyesizliktir. Herkesin gözü önünde tırnak kesilmez. Bu adaba aykırıdır. Uzayan tırnaklar, müsait zamanda tenhaya çekilip bir kâğıt ya da bez üzerinde etrafa sıçratmadan kesilir.

Cünüpken tırnak kesmek
Cünüp iken tırnakları kesmek mekruhtur.

Cünüp olan kimsenin yıkanmadan tırnak kesmesi haram olmasa da iyi değildir. Cünüp olan kimsenin tırnak kesmesi, tıraş olması, etek ve koltuk altını temizlemesi, kan aldırması veya vücuttan herhangi bir parça kopartması uygun değildir. Çünkü âhirette bütün vücut geri döneceğinden yıkanmadan kesilen veya tıraş olunan şey cünüp olarak dönecektir.

İnsan mükerremdir ve onun mükerrem olan bütün azalarına itina ve saygı gösterilmelidir. Bu, tırnak da olsa, ait olduğu bedenden kirlilik halindeyken ayrılmamalıdır.

Tırnakları dişleyerek koparmak
Tırnakları dişleyerek koparmak mekruhtur, çünkü bu, alaca hastalığına sebep olur.

dipnot

(1) Ahmed b. Hanbel, 5/410
(2) Ahmed b. Hanbel, 5/417, No:23030, Ali el-Müttekî, a.g.e. 6/659
(3) Bak. 5/100
(4) Müslim, Tahâret:51, No:258; Ebû Dâvud, Tereccül: 16, No:4200; Tirmizî, Edeb: 15, No:2759; Nesâî, Tahâret: 13, 14, 1/15, 16
(5) Deylemî, Firdevs, 3/525. No: 5639
(6) Deylemî, Firdevs, 3/594. No: 5865
(7) Alemgir, el-Feteva’l-Hindiyye, 5/358
(8) El-Hakîmu’t-Tirmizî, Nevadiru’1-Usûl, 45