El öpme ve ayağa kalkmak bid’at mi? Şirk mi?

Sahabe hz. Peygamberin bırakın elini ayağını bile öpmüştür. Bunda bir kudsiyet atfetmek yoktur. Bu muhabbetin bir eseridir.

Abdullah b. Ömer radıyallâhu anhuma anlatıyor; Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in seriyyelerinden birinde idik. Ona varıp elini öptük.[ Ahmed İbn-i Hanbel, Buhârî (el-Edebu’l-Müfred), Ebû Dâvud, Tirmizî, İbn-i Mâce ve diğerleri. Tirmizî, hadîs hasendir, dedi. Bunu, Saîd b. Mensûr, İbn-i Sa’d, İbn- Ebî Şeybe…. rivâyet ettiler.], Abdullah Muhammed es-Sıddîk el-Ğumârî, İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl: 9-10]

Vâzi diyor ki: “Medîne’ye geldiğimizde bineklerimizden koşup, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in ellerini ayaklarını öpüyorduk” [Ahmed İbn-i Hanbel, Buhârî (Edeb), Ebû Dâvud… Hâfız İbn-i Abdi’l-Berr bu rivâyetin hasen olduğunu söyledi. Hâfız da (İbn-i Hacer de) bunun ceyyid (güzel bir rivâyet olduğunu söyledi. Bunu, Ebû Ya’lâ, Taberânî ve Beyhekî de ceyyid bir isnâd ile rivâyet etmiştir. Nitekim, Zürkânî Şerh-i Mevâhib’de böyle demiştir.], İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl:10].

Başka bir irvayette. “Ömer, kalkıp Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in ayağını öptü.[ İbn-i Cerîr ve ibn-i Ebî Hâtim, Süddî’den.], İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl: 9] diye aktarılmıştır.

AYAĞA KALKMAK

Burada iki çeşit rivayet var. Birincisi

Enes b. Malik radıyallahu anh der ki: “İnsanlar içinde en çok sevdiğimiz kişi, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) idi. Ancak geldiğini gördüğümüzde ayağa kalkmazdık, zira bundan hoşlanmadığını bilirdik. Buhari, el-EdEbu’l-müfred’de (946) ve Tirmizi, edeb 5/90 (2754, “hasen sahih garib”) rivayet ettiler.

Ebu Umame der ki: Bir defasında Resulullah bastonuna dayanmış bir şekilde yanımıza çıktı. Biz kendisini görünce ayağa kalktığımızda: “Birbirlerini yüceltmek için Acemlerin birbirlerine kalktıkları gibi sizler de kalkmayın” buyurdu. (Ebu Davud 5/398 (5230) ve İbn Mace (3836)

Bu rivayetlerde dikkat çeken şey, Resulüllah’ın (Aleyhisselam) kendisi için ayağa kalkılmasından hoşlanmaması, ayağa kalkan kişinin de yüceltme niyetiyle bunu yapmaması gerektiği. Çünkü başka rivayetler bize bunu açıkça gösteriyor:

Ebu Hureyre (radıyallahu anh) diyor ki: “Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir eve girmek istediği zaman evdekiler saygıdan dolayı ayağa kalkardı.” (Beyhaki, Medhal (766), Tahavi, Şerh Müşkili’l-Asar (2/37) ve Bezzar, Müsned (2/423).

Yine Ebu Hureyre radıyallahu anh rivayet ediyor: “Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bizimle birlikte Mescid’de oturup sohbet ederdi. Kalktığı zaman biz de kalkar ve eşlerinden birinin evine girdiğini görünceye kadar da ayakta kalırdık.” (Ebu Davud 5/133-134 (4775) ve Nesai, kasame (8/33-34).

Yine birçok kaynakta geçtiği üzere Kurayza Yahudilerinin teslim olma sürecinde hüküm verecek olan Sad b. Muaz radıyallahu anh merkebi üzerinde gelince Resulüllah Efendimiz “hayırlınız/efendinize ayağa kalkın” buyuruyor. (Buhari, cihad (4/81), Müslim, cihad 3/1389 (1768) ve Ebu Davud (5216) rivayet ettiler.)

Alimler de bunlardan yola çıkarak diyorlar ki, kişinin kendisine ayağa kalkılmasını istemesi mekruhtur, ama bir alime, hocaya, mürşide, aile büyüğüne saygı ve edepten dolayı ayağa kalkılabilir.

Dolayısıyla el öpmeye, ayağa kalkmaya “bidat şirk” gibi tanımlamalar yapmak bilgi eksikliği ve ideolojik bir sapmadan kaynaklıdır.

GENÇ HOCA
ehlisunnetmedya.com